Уят бўлади - 3 Ноября 2010 - Дневник

Пятница, 10.05.2024, 01:46

XUSH KELIBSIZ!!

Главная

Регистрация

Вход

Приветствую Вас, Гость · RSS

Saytimiz menyusi

Kirish turi

Qidiruv

Kalendar

Дневник

Главная » 2010 » Ноябрь » 3 » Уят бўлади

21:35

Уят бўлади

Устоз Абдулла Қаҳҳорнинг "Уят” деган мақоласи бор. Унда мазкур тушунчага ахлоқий жиҳатдан ёндашилиб, бу – инсонни ҳайвондан ажратиб турувчи тууйғудир, деган йўсинда тавсиф берилган.
Мен мақоланинг мазмунинин дастлаб телевизор орқали адибнинг ўз оғзидан эшитган эдим. Ўшанда не-не долзарб ижтимоий-маданий муаммолар қолиб, устозимизнинг анчайин бир ахлоқий мавзуда, қолаверса, болалик-ёшлик чоғларимизда ҳар қадамда эшитадиганимиз танбеҳнамо бир сўзга ("Уят бўлади!”) бу қадар урғу бериб сўз юритганини менга эриш тублгани рост.
Кейинчалик эса, хусусан, сўнгги йилларда уят ҳисси фақатгина ахлоқий тушунча эмаслигига бот-бот амин бўлмоқдамиз. Назаримда, бу сўзнинг моҳияти хиралашиб, умуман, шу туйғунинг ўзи сусайиб, гоҳида аҳамияти тамоман йўқолиб ҳам кетаётгандек туюлади. Бўлмаса, кечагина айб саналган унча-мунча қилмишларга бугун фазилат деб қаралмаса-да, ҳарқалай, одатдаги бир ҳол сифатида бепарво муносабат қилинаётганига нима дейсиз!
Ваъда берамиз-у, устидан чиқмаймиз. Хижолат чекиш йўқ.
Бандасининг кўзига тик қараб ёлғон гапирамиз. Тап тортиш қаёқда!
Бировнинг ҳақини паққос урамиз-у, кўзимизни лўқ қилиб тураверамиз. Бор, қўлингдан келагнини қил!
Ҳар тадбирни қўллаб, ўзганинг тагига сув қуямизу ўрнини эгаллаймиз. Инсоф-андиша – "эскилик сарқити!
Фарзандларимизнинг онасини ҳар турли бозорларга йўллаб, муштипарнинг топиб келганига "иномарка” олиб минамиз. Номусларга ўлмоқ қани?
Мол-дунёиз ўғрилик, ҳаромхўрлик орқасида орттирилганини ҳамма билади, ўзимиз ҳам биламиз. Лоақал, ерга қарамоқ, қизармоқ хаёлимизга келса-чи!
Кирдикорларимиз оламга овоза, биз эса адлу инсофдан лоф урамиз. Охиратда ҳам бир иложи топилар...
Уялмаймиз, уялмаймиз...
Номусу виждон, ҳарому ҳалолдан сўз очган "эскичароқ” одамга бозорни, бозор иқтисодиётини рўкач қиламиз. Бозор... биздан олдин ҳам бор эди, биздан кейин ҳам бўлар... Дунё – бозор ўзи. Лекин у ҳаргиз шармандалигу юзсизликнинг ниқоби эмас. Ҳайвонот боғи дегани ҳам эмас. Ана шундай бўлганида, "уят”дан бошлаб луғатдаги шу тур сўзларнинг барчасини бирма-бир ўчириб чиқмоққа тўғри келарди. Уйда, эҳтимол, луғатнинг ўзига ҳам эҳтиёж қолмас...
Ана ўшанда чинакамига шармандалик бўлар... Худо ана шунисидан асрасин денг!
...Хижолатдан қизара билган банда нақадар ғолиб!

Эркин АЪЗАМ

http://muslimaat.uz/content/view/959/114/ (Maqola islom.uz saytidan olindi)